Jeziora i rzeki, których na Warmii i Mazurach nie brakuje, to dobro wykorzystywane nie tylko turystycznie. To również znakomite narzędzie do prac badawczych naukowców – ichtiologów. Olsztyn – stolica województwa – to miejsce, gdzie 70 lat temu – w 1951 roku – utworzony został Instytut Rybactwa Śródlądowego. To właśnie tu i w jednostkach zamiejscowych Instytutu prowadzone są prace mające na celu ochronę ekosystemów wodnych, ale także ich lepsze zagospodarowanie. Naukowcy pracują nad biotechniką produkcji ryb – rozpatrują zagadnienia kontrolowanego rozrodu, produkcji materiału zarybieniowego i ryb konsumpcyjnych oraz tworzenie modeli gospodarki rybackiej w wodach śródlądowych.
Aby zobaczyć efekty prac badawczych prowadzonych w celu odtworzenia populacji jesiotrów, o których mówi się, że są królewskimi rybami, przenosimy się do miejscowości Pieczarki koło Giżycka. To tu – w sercu Mazur – znajduje się Zakład Hodowli Ryb Jesiotrowatych. W Pieczarkach naukowcy troszczą się również o inne gatunki cenne – szczupaki, sandacze, sumy oraz sieje. Opieką zakładu objęte są także trzy jeziora zróżnicowane pod względem limnologicznym i rybackim – prowadzone są na nich eksperymenty związane z wpływem odłowów na skład ichtiofauny i trofię tych jezior.
W zamiejscowym zakładzie Instytutu w Rutkach koło Gdańska pracuje zespół prowadzący badania nad populacją ryb łososiokształtnych. Obejmują tworzenie i doskonalenie biotechniki chowu stad tarłowych populacji ryb dzikich, charakteryzujących się wysokim poziomem zmienności genetycznej – między innymi troci wiślanej, pstrąga potokowego, lipienia, siei wędrownej. Naukowcy zajmują się także ochroną i zabezpieczeniem istnienia cennych gatunków lub populacji ryb. Współpraca z instytutem Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie oraz wieloma uczelniami zaowocowała ogromnymi sukcesami zakładu w dziedzinie produkcji ryb gynogenetycznych.
Przenosimy się do Żabieńca na Mazowszu, gdzie w Rybackim Zakładzie Doświadczalnym pomysły i doświadczenia naukowe są wdrażane do stosowania ich w skali produkcyjnej. W tym z pozoru tradycyjnym gospodarstwie stosowane są niezwykle innowacyjne metody hodowlane. Badania prowadzone w zakładzie w Żabieńcu są niezwykle cenne dla gospodarki – rozwijanie metod sztucznego rozrodu ryb karpiowatych, czy opracowanie technologii chowu i hodowli gatunków ryb karpiowatych cennych pod względem ekonomicznym i przyrodniczym w warunkach kontrolowanych to jedne z wielu osiągnięć naukowych zakładu.
Wracamy do Olsztyna, gdzie od 70 lat bije serce Instytutu. To tu wdrażany jest program tworzenia naukowych podstaw postępu biologicznego, ochrony ichtiologicznych zasobów genowych oraz implementacji środowiskowych rozwiązań inżynieryjnych, będących źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rybactwa śródlądowego i akwakultury, bioróżnorodności zasobów wodnych oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju.
Największe osiągnięcia pracowników Instytutu to wspieranie bioróżnorodności polskich wód poprzez restytucję ryb, które są przywracane naturze – jesiotra, troci i innych zagrożonych gatunków akwafauny. Środowisko wodne w Polsce wymaga holistycznego podejścia wszystkich branż, a naukowcy skupieni wokół Instytutu pełnią tu kluczową rolę. Współpraca międzynarodowa z innymi ośrodkami w Europie pozwala wierzyć, że wszystkie działania na rzecz ryb przyniosą oczekiwane efekty dla środowiska naturalnego, gospodarki, na potrzebach konsumentów kończąc.
